Jatun txarrak

Blog honi amaiera emateko haur eta guraso asko eta askoren eguneroko arazoa ikusko dugu. Youtubetik hartutako bideo interesgarri honetan familia askok egunero aurre egin behar dioten arazo bat agertzen da. Ume asko eta askok arazo ugari izaten dituzte janari jakin batzuekin eta haiek jaterako orduan liskar ugari sortzen dituzte etxean. Guraso askok hau ekiditeko asmoz askotan eta denbora faltagatik beste askotan haurrek gustoko duten janaria jartzen diete edo "potito"-etan dauden jatekoak ematen dizkiete beste askotan. Horrelako janariak edota barazkiak edo umeek nahi izaten ez dituzten janariak ez emateak ezkenean luzaroara haien osasunean eragina izaten dute, eta eskolako errendimenduan ere eragiten dute, beraz ekidin egin behar dira horrelako egoerak.

Orain, guzti hau azaltzen duen bideo bat jarriko dizuet, entzu adi esaten dituen gauzak, oso interesgarriak dira eta!

Desnutrizioa

Desnutrizioa elikadura desegoki, ez-nahikoa edo arazo metaboliko baten ondorioz sortutako osasun-arazoa da. Dieta ez-orekatu bat, kantitate zein kalitatearen arabera, jarraitzearen ondorioz sortzen da. Gehiegikeriagatik (obesitatea sortuz) edo urritasunagatik sor daiteke. Desnutrizioaren ondorioak itzulezinak izan daitezke, batez ere ume edo gazteetan ematen denean.

Txarto elikatutako pertsonek kaloria urriko dietak edo proteina, bitamina edota mikromineral gabeko dietak dituzte. Horren ondorioz sortzen diren gaixotasunak gutxiegitasunezkoak direla esaten da, defizitagatik sortutakoak. Eskorbutoa adibidez C bitaminaren faltagatik gaixoak pairatzen duen eritasuna da.

Desnutrizioak hainbat gaitz sortarazi ditzake: hazkuntzaren atrofia; adimen, gizartekoitasun, buruzagitza, aktibitate, energia, muskulu garapen eta indarraren murrizketa...
Nutrizio desegoki batengatik eratorritako gaixotasun garrantzitsu edo ezagunenak anemia, ateroesklerosia, kantzer mota batzuk, diabetes mellitus-a, obesitatea, hipertentsio arteriala, abitaminosia (beriberi, errakitismoa, eskorbutoa, pelagra), bozio endemikoa, bulimia nerbiotsua, anorexia nerbiotsua eta bigorexia dira.

Publizitatearen eragina

Gaur publizitateak umeengan izan dezakeen eragina ikusiko dugu. Faktore honek haurrengan baino eragin handiago izango du gutxi gora-behera hamaika urte edo handik gorako umeengan. Adin honekin, fisikoari garrantzia handia ematen hasten dira eta iragarkietan agertzen diren prototipoak jarraitzen hasten dira, horrela kasu askotan elikaduran trastornoak eraginez eta batzuetan gaixotasunak sortuz umeengan.

Hau dela eta, kontu handia izan behar dugu adin honen inguruan daudenekin eta haiengan arraroa den zerbait antzemanez gero arazoan ahalik eta arinen esku hartzea beharrezkoa da.

Gai honen inguruan, haur eta gazteen elikaduraren unguran alegia, eitb-n elkarrizketa bat egin zen eta elkarrizketa hori entzuteko aukera ematen dizuet, grabaketa blog honetan jarriz!

Elikadura eskolan

Sarrera honen bidez eskola jakin baten umeak elikatzeko modua nolakoa den ikusko dugu. Ikastetxe gehienek antzeko prozesua jarraitzen duten arren haien artean badaude nolabaiteko desberdintasunak ere. Baina guztiak saiatzen dira umeentzako egokiena izango dena egiten horrela umeen garapenean laguntzeko eta haiek etorkizunean arazorik izan ez dezaten saiatzeko.

Aurrerago esan bezala sarrera honen bidez eskola baten jantokian elikatzeko modua ikusiko dugu bertakoek Issu programan jarritako dokumentu baten bidez.

Open publication - Free publishing - More erritmo

Elikadurak osasunean duen eragina

Ondorengo power point honetan elikadurak osasunean duen eragina ikusiko dugu, bertan ondorio ezberdinak labur eta argi azaltzen dira. Horrez gain, beste gauza batzuez aparte osasunari eta desnutrizioari buruzko definizio desberdinak azaltzen dira. Gorputzak funtzionamendu egokia izateko elikadura ona izatea ezinbestekoa dela argi geratzen da ppt. honetan.

ELIKADURA ETA OSASUNA

View more presentations from bioeuskadi

Ze ondorio ekar ditzake elikadura egokia ez izateak?

Gaur egun, lehen ez bezala, oso eskura dugu janaria munduko zati honetan. Ugaritasun honek obesitatea bihurtu du elikaduraren arazo nagusia mundu garatuan. Gure betiko janariak ordezkatzen ari diren jakiak (industrialak, sasoiz kanpokoak…, etab.) eta orduz kanpo jandakoak, arteriosklerosia eta kardiopatia iskemikoa errazte dituzte, jadanik haurtzaroan hasita. Pubertaro eta nerabetasunera heltzean, ume batzuk (oro har gero eta lodiagoak direnak) modan dagoen gorpuzkera ezin hobea edukitzeko beharrean aurkituko dira, ez dira gustura sentituko bere itxurarekin, eta beste elikadura-eragozpen batzuk pairatzeko arriskuan egongo dira.

Janariaren bidez sor daitezkeen eragozpenak oso garrantzitsuak dira. Eragozpen hauetatik, gaixotasun kardiobaskularrek (asteriosklerosia, bihotzeko infartua) bildurtzen gaituzte gehien. Honek elikagaiekin zenbaterainoko lotura duen adierazteko gertakizun argienetarikoa hauxe da: dieta-ohiturak mendebaldeko erara bihurtzen ari diren herrietan gaixotasun kardiobaskularren gehitze ikusgarria ari da gertatzen. Arazoa hain larria izanda, harritzekoa da Osasun Administrazioek bere aurrean eman ohi duten erantzuna, noizbehinkakoa, ahula eta gaizki bideratua izan delako.

Nere ustez, ondoko puntu hauek onartu beharko lirateke agente guztien artean (gurasoak, irakasleak, osasun-alorreko langileak, administrazioa...) umeen nutrizioa ezezik dieta, ohiturak ere oro har, modu logiko batean planteatzeko.

Azken hamarkadetan gure gizartean hainbat aldeketa eman dira gizarte eta lan arloan eta ondorioz aita bizimoduan ere. Horren ondorioz, elikadura ohiturak aldatu egin dira eta egonean egoteko jarrera areagotu egin da.

Elikadura egokia eta ariketa fisikoa maiztasunez egitea osasunaren oinarrizko zutabe dira.

Halaber, haur eta gazteen gaixotasunak prebenitzeko, eta, neurri batean, eskolan egoki aritzeko lagungarriak dira.

Haur eta gazteek bizi-estilo osasuntzua garatu ahal izateko behar duten informazioa eta prestakuntza familiaren, hezitzaileen eta osasun-langile profesionalen eskuetan dago. Hau lortzeko, haiek elikadura eta jarduera fisiko osasuntzua sustatu beharko diete gazteei, bizi estilo osasungarriak finkatze aldera.

Zer da elikadura osasuntsua?

Elikadura eskolan

View more presentations from luisbrinas

Elikadura

Kaixo, gaur blog bat ireki  dugu, bertan hezkuntzarekin zerikusia duen zerbaiti buruz hitz egin behar dugu eta nik elikadurak umeengan duen garrantziaz hitz egitea erabaki dut.
Elikadurak duen garrantziaz ohartzeko, ondorengo bideo hau jarriko dizuet. Bertan haurrek egoki jateko zer egin daitekeen ikus dezakegu eta hori lortzeko eman ditzakegun pausuak adierazten dira, horrez gain gosariaren garrantzia goraipatzen da.